Tien jaar geleden werkte ik als ziekenhuisapotheker in het Antonius Ziekenhuis in Sneek. Ik kan mij nog goed herinneren dat ik met een paar collega’s uit andere ziekenhuizen op een congres in Milaan was. Na een aantal mooie lezingen, hadden wij het ons veroorloofd om even wat te drinken op een terrasje. Al pratend kwam het gesprek op productdossiers. Een verplicht dossier dat je moet aanleggen voor producten die je in de ziekenhuisapotheek bereidt. Elke apotheek in Nederland was hier druk mee bezig, maar vaak voor exact dezelfde producten. Er werd dus heel veel dubbel werk gedaan. Al snelde volgde de conclusie: ‘Doodzonde van alle tijd en energie, waarom zetten we die niet gewoon op onze website? Dan hoeft het maar een keer gemaakt te worden en kunnen we het van elkaar gebruiken.’ Thuisgekomen publiceerde ik de dossiers direct op een eenvoudige website vergezeld van de tekst: ‘Doe er uw voordeel mee en besteed de tijd die u hiermee bespaard aan een mooi ander project om de zorg te verbeteren. En oh ja, als je een foutje ziet of een suggestie voor verbetering hebt: let me know!’ Binnen no time hadden alle ziekenhuisapotheken in Nederland onze website bezocht en alle dossiers gedownload. Men sprak vol lof over mijn initiatief.
Helaas was ik wel de enige die ons idee daadwerkelijk had uitgevoerd. Ik maakte er toen een goede gewoonte van om mensen die mij bedankten te vragen waar ik hun productdossiers dan kon vinden. ‘Ik kan ze namelijk niet vinden op jullie website…’ Zonder uitzondering kreeg ik deze dan toegestuurd. Maar ook andere documenten of informatie waar ik om vroeg kreeg ik zonder aarzeling. Er waren echter altijd redenen waarom ze niets vrij toegankelijk op hun website publiceerden. ‘Dan gaan mensen er met ons werk vandoor!’, ‘Het kan juridische consequenties hebben!’ en ‘Die ene collega deelt nooit wat en haalt dan wel al onze documenten op!’.
Ik moest hieraan terugdenken toen ik onlangs sprak met Arno Zijlstra, Innovation Architect bij Jamzone. Wij waren daar met onze zevende InnovatietripNL op bezoek geweest. Hij vertelde mij over zijn ervaringen met open source als medeoprichter van het open source Content Management Systeem Joomla! Gratis software om websites te bouwen.
Open Source
Open source software is elk soort programma waarbij de ontwikkelaar ervoor kiest om de broncode gratis vrij te geven. Wanneer software een open source-licentie heeft, betekent dit dat iedereen ter wereld deze kan downloaden, wijzigen en distribueren zonder vergoedingen te betalen aan de oorspronkelijke maker. Het is belangrijk om te onthouden dat open source niet alleen "gratis" betekent. Veel bedrijven geven hun software gratis uit, maar behouden het volledige auteursrecht op hun code, zodat andere ontwikkelaars deze niet kunnen wijzigen. Bij open source daarentegen kan iedereen naar hartenlust aanpassingen doen.
Dat betekent dus dat alle tijd en energie die je hierin hebt gestopt gratis weggeeft. En dat ze misschien aan de haal gaan met jouw skills! Is dat nu wel zo handig? Ja dat is het zeker! En wel om de volgende redenen:
Door software open source te maken kunnen er twee dingen gebeuren. Het wordt niet gebruikt en dan is er in principe geen verschil met het voor jezelf houden. Maar als het wel wordt gebruikt, ontstaat er de mogelijkheid dat medegebruikers jouw software beter gaan maken door er foutjes uit te halen. Of extra aanvullingen gaan maken waar jij zelf ook weer voordeel van hebt. Er kan een hele community ontstaan die er met heel veel handjes voor gaat zorgen dat je software steeds beter en beter wordt, met geweldige nieuwe features. Deze hoeven overigens niet altijd gratis te zijn. Als jij in staat bent om zeer succesvolle aanvullingen te doen waar mensen het geld voor over hebben, is het mogelijk om er geld mee te verdienen. Tot slot maakt het jou als ontwikkelaar een autoriteit als de software succesvol is en creëer je goodwill door je openheid. En als autoriteit zijn mensen wellicht ook sneller bereid om een nieuwe feature van jou te kopen of in opdracht te laten maken.
Open source gaat trouwens verder dan alleen software. Met de mogelijkheden van 3D printen is het tegenwoordig bijvoorbeeld heel eenvoudig om op basis van een 3D-modelbestand niet meer te verkrijgen reserve-onderdelen voor van alles en nog wat te (laten) printen. Ook hier geldt: als je zo’n bestand hebt gemaakt omdat je het nodig had, is het toch een kleine moeite om het met de community te delen? Ook worden de autocad tekeningen van ontworpen meubels via bibliotheken op internet gedeeld zodat je ze zelf kunt (laten) uitprinten. Als meubelontwerper kun je dan ook altijd nog beslissen of je een vergoeding wilt vragen voor het 3D-modelbestand.
En de zorg dan?
Ik begreep van een oud-collega dat het nog steeds niet gebruikelijk is om de productdossiers met elkaar te delen. Wat zonde! Wat zou het op kunnen leveren aan kwaliteit, maar vooral ook aan tijd in een arbeidsmarkt die zwaar onder druk staat als alles publiekelijk beschikbaar zou zijn. En het gaat verdorie ook nog eens over gemeenschapsgeld wat op deze manier zinloos wordt besteed! Ik hoop dat bovenstaande voordelen van het open source delen u aan het denken zetten om zelf het goede voorbeeld te geven. Stap over uw angsten voor de risico’s heen en omarm het belangeloos delen! Ik ben ervan overtuigd dat het zowel uzelf als de zorg wat op zal leveren!
Ik wil eindigen met een ander voorbeeld waar ik gelijk aan moest denken. U heeft in het rapport van de ACM in december allemaal kunnen lezen over de enorme marktmacht van EPD-leveranciers. Waarbij het door vendor lock-in (leveranciersafhankelijkheid) bijna onmogelijk is om te wisselen van systeem. En er daardoor zonder risico op marktaandeelverlies tarieven moeiteloos kunnen worden verhoogd door het handjevol EPD-aanbieders dat in Nederland actief is. De miljoenen die naar deze partijen gaan kunnen niet worden besteed aan zorgactiviteiten, investeringen in apparatuur of andere zaken. En dat zal uiteindelijk ten koste gaan van kwaliteit en innovatie.
Moeten we niet keihard inzetten op een open source EPD? Waarbij we gezamenlijk toewerken naar een systeem met de meest geweldige features en hoogste kwaliteit? Dat zal mijns inziens ook enorm bijdragen aan het mogelijk maken van data met elkaar delen, wat nu nog steeds niet geregeld is. Ben benieuwd hoe u dat ziet! En eigenlijk ook wel hoe de EPD-leveranciers dat zien :-)
Dank je wel voor het interessante gesprek dat wij hier over hadden Arno Zijlstra!
Ik plaats elke week op woensdag een nieuwe blog. Abonneer op mijn nieuwsbrief om er geen een te missen door hier te klikken.
De andere blogs uit mijn reeks zijn hier te vinden.
댓글